Ciąża pozamaciczna u suki oznacza wydostanie się płodów z błonami płodowymi z macicy. Przyczynami mogą być spontaniczne pęknięcia macicy, urazy czy wypadki. Dochodzi do obumarcia płodów i zwykle nie ma żadnych objawów. Jeśli zdarzy się to we wczesnym okresie ciąży, płody ulegają zmumifikowaniu a na macicy pozostanie blizna.

Gdy pęknięcie macicy zdarzy się tuż przed porodem bądź w czasie jego trwania, wtedy akcja porodowa zostaje zaburzona, a dopiero wykonując cesarskie cięcie, rozpoznajemy śródoperacyjnie ciążę pozamaciczną. Istnieje wtedy większe ryzyko rozwinięcia się stanu zapalnego otrzewnej po operacji.

To jak licznego miotu można się spodziewać, zależy od rasy i wielkości suki. U dużych suk mioty mogą być liczniejsze, zaś u małych powinniśmy się spodziewać mniejszej liczby szczeniąt. Ale czasem jest inaczej i przy nadmiernej liczbie płodów, a co za tym idzie, przy przeładowaniu macicy, może dochodzić do zaburzeń stanu zdrowia matki.

Zbyt liczny miot powoduje zwężenie jamy brzusznej i piersiowej a także prowadzi do obciążenia organizmu matki. Upośledzony zostaje jej układ krążenia, utrudnione jest dostarczanie płodom substancji odżywczych i wydalanie produktów przemiany materii płodów.

U takich suczek widoczny jest nienaturalnie duży brzuch, na zdjęciu Rtg widać przeładowanie macicy, dołącza się duszność, wymioty, brak apetytu. Często wszystkie te objawy i dodatkowo atonia macicy są wskazaniem do wykonania cesarskiego cięcia. W stanach, kiedy suki ulegają zapaści krążeniowej, podejmujemy decyzję o wykonaniu przedwczesnego cięcia cesarskiego, aby ratować matkę.

Jedną z najczęściej spotykanych patologii ciąży u suczek bywa poronienie.

Wczesne ronienia mogą pozostać niezauważone, ponieważ matka często od razu zjada poronione płody.

Czynniki, które mogą wywołać ronienie to między innymi: Brucella canis,herpeswirus, Salmonella, Toxoplazma, wirus nosówki czy inne zakażenia bakteryjne lub wirusowe. Ronienie może wystąpić także wtedy, gdy u matki pojawi się wysoka gorączka i zaburzenie stanu ogólnego np. przy chorobie pokleszczowej, babeszjozie, albo po wypadkach lub w wyniku zatrucia.

To, co powinno właściciela zaniepokoić, to nieprawidłowy wypływ z pochwy. Należy wówczas szybko skontaktować się z lekarzem weterynarii, który ma suczkę pod swoją opieką, ponieważ sposób postępowania zależy od charakteru wypływu i stanu ogólnego matki.

Jeśli stan ogólny jest dobry lub nieznacznie zaburzony a wypływ z pochwy śluzowy lub śluzowo-krwisty, może nam się udać uratować ciążę. Natomiast jeśli stan zdrowia matki jest silnie zaburzony a wypływ gnilny, zielony, wówczas konieczny jest zabieg usunięcia macicy wraz z martwymi płodami. Niepokój budzi również zbyt duża ilość krwistego wypływu, która może świadczyć o zaburzeniach krzepnięcia krwi u matki.

Decydujący dla ratowania ciąży jest stan ogólny zdrowia matki.

Bywa, że ronienie przeciąga się przez kilka dni, a jeżeli ma miejsce pod koniec ciąży, wówczas obok martwych płodów mogą się też rodzić żywe szczenięta.

Poza tym, jeżeli jest niedostateczne, niezbilansowane żywienie matki, wtedy dochodzi do upośledzenia rozwoju płodów i błon płodowych. Rodzą się słabe i niezdolne do życia szczenięta. Niedoborowe żywienie prowadzi do dysfunkcji układu neurohormonalnego a to z kolei do zaburzeń przebiegu ciąży.

Poronienie a cukrzyca

W przypadkach ronień trzeba też wspomnieć o suczkach chorych na cukrzycę, gdzie do poronień i rodzenia się niezdolnych do życia szczeniąt dochodzi często. Nawet jeśli uda się u takich suk utrzymać ciążę do porodu, to noworodki giną z powodu hipoglikemii poporodowej. Dlatego suki z cukrzycą należy poddawać sterylizacji, co ogranicza objawy cukrzycy i zapobiega rozwojowi zagrożonej ciąży.

W czasie ciąży zmienia się zapotrzebowanie przyszłej matki na składniki odżywcze, co wynika z konieczności zapewnienia odpowiedniego wzrostu i rozwoju płodów a potem narodzonego potomstwa. Poniżej znajdziecie najważniejsze zalecenia i odpowiedź na pytanie:

Jak prawidłowo karmić ciężarną suczkę?

Na początku ciąży, czyli praktycznie przez pierwsze 4 tygodnie, suczkom, które są w odpowiedniej kondycji, podaje się dawkę pokrywającą dotychczasowe zapotrzebowanie, zapewnia się im optymalny ruch i kontroluje wagę. Karma powinna być w pełni zbilansowana, tak, aby w czasie porodu zwierzę nie było zbyt otłuszczone, ponieważ w przeciwnym razie jest problem z naturalnym porodem na skutek gorszej kurczliwości macicy.

Przełom następuje od około 5 tygodnia ciąży, czyli wtedy, gdy jest intensywny wzrost i rozwój płodów, należy wówczas stopniowo zwiększać ilość podawanej karmy bytowej.

Bardzo ważny jest 6-ty tydzień ciąży, kiedy jest największe zapotrzebowanie kaloryczne. To, jak prawidłowo matka będzie wtedy żywiona rzutuje na fakt, jak zdrowe szczenięta się urodzą i na prawidłową laktację. Zapotrzebowanie energetyczne w tym okresie jest 1,5 do 2 razy większe od zapotrzebowania bytowego, a suka zwiększa swoją masę ciała o 15-25% aż do porodu.

Znaczenie węglowodanów

Bardzo ważne w żywieniu ciężarnych suk są węglowodany, ponieważ 50% energii potrzebnej na rozwój płodów jest dostarczane w postaci glukozy i pod koniec ciąży suki mają wysokie zapotrzebowanie na łatwostrawne źródła cukru. Jeśli wybierzecie dietę bez lub niskowęglowodanową (np. diety oparte tylko na surowym mięsie) musicie liczyć się z powikłaniami:

• utrata masy ciała suki
• obniżona masa urodzeniowa i przeżywalność szczeniąt
• obniżone pobieranie pokarmu i martwo urodzone szczenięta.

Trzeba też pamiętać, że w ciąży należy podzielić posiłki na kilka dziennie w myśl zasady „mało a często”, ponieważ ciężarna macica uciska na narządy jamy brzusznej i gdy suczka zje zbyt dużo, będzie wymiotować, co z kolei może skutkować utratą apetytu.

Tuż przed porodem (2-3 dni) zmniejsza się zapotrzebowanie suczki na pokarm, może stracić apetyt, lub zrobić sobie głodówkę, ponieważ przygotowuje się do porodu i nie jest to groźna dla jej zdrowia, jeśli normalnie się zachowuje i jest aktywna, szykuje gniazdo, wtedy wracamy na te dni do wyjściowej dawki żywieniowej, jaka była podawana na początku ciąży.

Witaminy i suplementacja

W trakcie trwania ciąży istotne znaczenie ma dostarczenie niezbędnej dawki witamin (A, E, B3,B12) oraz makro- i mikroelementów, w tym zabezpieczenie odpowiedniego poziomu wapnia, fosforu, cynku i żelaza.

Witamina A
Brak lub niedobór witaminy A u ciężarnej suki będzie powodował wczesne poronienia oraz mumifikację płodów oraz ich anomalie, a także zaburzenia w przewodzie pokarmowym i zmniejszenie odporności na zakażenia płodów.

Witamina E
Brak lub niedobór witaminy E prowadzi do zamieralności i anomalii w rozwoju płodów, zwyrodnienia mięśni szkieletowych i serca a niekiedy rozmiękania mózgu.

Witamina B12
Niedobory witaminy B12 mogą powodować anomalie rozwojowe płodów, zwiększoną śmiertelność płodów i noworodków oraz niedokrwistość i zahamowanie wzrostu.

Ponieważ brak witamin rozpuszczalnych w wodzie (wszystkie poza A, D, E, K) wpływa istotnie na rozród, warto wzbogacić dietę zwierząt w okresie rozrodu o produkty bogate w te witaminy np. drożdże, wątroba i warzywa. Przy czym dodatek świeżej wątroby wołowej do karmy powinien wynosić 1 g/kg masy ciała dziennie i można go podawać najwyżej 2-3 razy w tygodniu.

Makro- i mikroelementy

Z makro- i mikroelementów warto wspomnieć zwłaszcza o cynku, żelazie, wapniu i fosforze. Zapotrzebowanie na dwa ostatnie wzrasta w ostatnich 35 dniach ciąży o 60%, wynika to z szybkiego wzrostu układu kostnego płodów.

Należy pamiętać, że nadmierne pobieranie wapnia w postaci suplementów czy źle zbilansowanej karmy, może obniżyć aktywność przytarczyc i zwiększyć predyspozycje suki do tężyczki okołoporodowej lub już w czasie karmienia. Zarówno nadmiar, jak i niedobór wapnia w diecie suki ciężarnej jest szkodliwy – stosunek wapnia do fosforu powinien wynosić 1,1-1,5:1.

W ciąży występuje zwiększone zapotrzebowanie na żelazo. Główny źródłem żelaza w organizmie jest  karma i odzysk z substancji rozbudowanych w trakcie przemiany materii. Niedobór żelaza obniża tempo wzrostu, wydolność fizyczną i powoduje obniżenie odporności oraz niedokrwistość potomstwa.

Kolejny pierwiastek to cynk, który ma istotne znaczenie dla wzrostu i rozwoju płodów. Przy jego niedoborze dochodzi do zahamowania wzrostu i zaburzeń w rozrodzie oraz jest mała masa urodzeniowa szczeniąt.

Dietę przyszłej matki należy również wzbogacić w wielonienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza DHA , bowiem ma on wpływ na prawidłowy rozwój układu nerwowego szczeniąt.

Podsumowanie

Piszę o tym wszystkim, ponieważ odpowiednie, w pełni zbilansowane żywienie suk ciężarnych wpływa istotnie na plenność i płodność matki oraz na kondycję zdrowotną potomstwa.

Pacjenci pytają mnie często – Jak w praktyce zrealizować wszystkie te zalecenia? – Zwykle doradzam wtedy korzystanie z gotowych, suchych karm bytowych, koniecznie wysokiej jakości, w pełni zbilansowanych. Najczęściej dla suk ciężarnych polecane są te same karmy które później stosuje się w karmieniu szczeniąt.

Ciąża prowadzi do istotnych zmian w organizmie, który musi w tym czasie poświęcać duże nakłady zarówno na rozwój narządów i tkanek związanych z rozrodem (czyli np. łożysko czy gruczoł mlekowy) i na prawidłowy rozwój potomstwa.

W trakcie trwania ciąży u suki dochodzi do zmiany zapotrzebowania na składniki odżywcze, co wynika z konieczności zapewnienia rozwijającym się płodom składników odżywczych potrzebnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju a potem do zaspokajania ich potrzeb żywieniowych po narodzinach.

Jeśli właściciel nie jest pewny, czy jego pupilka zaszła w ciążę, samym patrzeniem na nią za wiele nie wydedukuje:-) Często suczki w ciąży zachowują się naturalnie, jak zwykle, dopóki brzuch im nie zacznie trochę przeszkadzać, ale wtedy już wszystko staje się jasne.

O ciąży może świadczyć właśnie powiększający się obrys jamy brzusznej i pojawiające się mleko w gruczole mlekowym (uwaga na ciążę urojoną!) a to widać zwykle już w ostatniej fazie trwania ciąży, kiedy nam lekarzom pozostaje jedynie udzielić rad odnośnie porodu.

Powiększenie jamy brzusznej, jest zwykle niezauważalne aż do 45-50 dnia ciąży.

W czasie ciąży masa ciała suki wzrasta o 20- 50 %. Natomiast wyraźne powiększenie gruczołu mlekowego i pojawienie się w nim mleka ma miejsce na kilka dni przed porodem. Czasem pojawia się również śluzowy wypływ z dróg rodnych, który z kolei trzeba różnicować z patologicznym wypływem pojawiającym się np. przy ropomaciczu.

Jak sprawdzić czy suka jest w ciąży?

Jest kilka metod diagnozowania ciąży.

Kiedy trafia do mnie pacjentka, której właściciel spodziewa się, że suczka jest w ciąży, przeprowadzam najpierw badanie kliniczne, czyli oglądam ją i zadaję pytania odnośnie zachowania się suczki, jej apetytu i samopoczucia. Potem próbuję omacać jamę brzuszną, oczywiście jeśli mi pozwoli. O omacywaniu można w zasadzie zapomnieć u suk z dużym pokładem mięśni brzucha i dużych suk.

Badanie USG
Najbardziej jednak lubię badanie usg i najczęściej z niego korzystam. W 25 dniu ciąży widoczne są już bijące serca płodów. W 30 dniu można już powiedzieć, czy płody się ruszają, czy biją im serduszka, czy ciąża przebiega prawidłowo.

Nigdy nie podejmuję próby ustalenia, ile dokładnie jest szczeniąt, ponieważ życie pełne jest niespodzianek, a obraz usg lubi się nakładać.

Badanie RTG
Pozostaje jeszcze badanie rtg, które jest pewną i jednoznaczną metodą rozpoznawania ciąży i w przybliżeniu pozwala określić liczbę płodów. Tyle, że warunkiem postawienia prawidłowej diagnozy w badaniu rtg jest zaawansowanie procesu mineralizacji układu kostnego płodów, co ma miejsce około 42-52 dnia po pierwszym kryciu.

Niewątpliwą zaletą tego badania jest możliwość w miarę dokładnego policzenia liczby płodów. Poza tym badanie rtg pozwala na rozpoznanie płodów z zaburzeniami rozwojowymi, martwych albo bardzo dużych.

Jednak to badanie usg pozwala na wcześniejsze diagnozowanie ciąży i możliwość kontrolowania prawidłowego rozwoju ciąży, zwłaszcza żywotnośći płodów.

Zmiany w zachowaniu suki w trakcie ciąży

Mniej więcej w połowie ciąży suka traci apetyt. Niepokoi to właściciela, ale nie ma niekorzystnego wpływu na rozwój płodów. Jest natomiast przyczyną wizyty u lekarza weterynarii, który po wstępnym badaniu i badaniu usg diagnozuje ciążę. Właściciele bywają wtedy mniej lub bardziej zdziwieni i mniej lub bardziej szczęśliwi z tego powodu;-)

Jakiś czas temu trafiła do mnie na konsultację roczna suczka, która kilka dni wcześniej miała biegunkę i nieswojo się zachowywała. Objawy ustąpiły, ale pozostał „wzdęty brzuszek”. Kiedy ją tylko zobaczyłam, zadecydowałam o wykonaniu badania usg, a tam niespodzianka i szczeniaki gotowe do przyjścia na świat. Właściciele byli bardzo przejęci ale koniec końców suczka jest już szczęśliwą mamą wesołej gromadki „kluseczków”.

Bardzo ważne i niestety często przez właścicieli niedoceniane, jest monitorowanie ciąży przez doświadczonego lekarza weterynarii, a także współpraca właściciela z lekarzem dla dobra ciężarnej suczki.