Dysplazja stawu biodrowego to problem wciąż aktualny, szczególnie u dużych ras psów, chociaż nie tylko, coraz częściej pojawia się u psów ras małych.

Dysplazja stawów biodrowych to wada rozwojowa uwarunkowana genetycznie, która polega na nieprawidłowym ukształtowaniu elementów tworzących staw biodrowy, doprowadzająca najczęściej do powstawania w nim wtórnych zmian zwyrodnieniowych. Choroba dotyczy psów ras dużych i olbrzymich, szybko rosnących. Rzadziej stanowi problem u zwierząt, których masa ciała psa dorosłego nie przekracza 12 kg.

Dysplazja jest chorobą, na której wystąpienie składają się czynniki wrodzone i wpływ środowiska, czyli żywienie i utrzymanie. Jest to wada rozwojowa uwarunkowana genetycznie, predysponująca do zwichnięć stawów biodrowych u młodych zwierząt.

Nieprawidłowe dopasowanie między głową kości udowej a panewką stawu biodrowego prowadzi do niewłaściwego rozłożenia sił w stawie. Zaburza to prawidłowy rozwój stawu i w efekcie prowadzi do zaburzeń kształtowania panewki i głowy kości udowej. Powoduje przeciążenia chrząstki stawowej, co z kolei prowadzi do mikrozłamań i choroby zwyrodnieniowej stawu.

Dysplazja stawów biodrowych stanowi wciąż aktualny problem u psów, mimo że istnieją programy hodowlane eliminujące chore osobniki z rozrodu, a lekarze weterynarii starają się nie dopuścić do kalectwa zwierząt.

Rasy predysponowane do dysplazji stawu biodrowego

Dysplazja to jednostka chorobowa, która występuje przede wszystkim u psów ras dużych i olbrzymich, m.in.:

• owczarek niemiecki
• rottweiler
• golden retriever
• labrador retriever
• owczarek środkowoazjatycki
• owczarek kaukaski
• nowofundland
• berneński pies pasterski

Jak żywić szczenięta dużych ras aby uniknąć dysplazji?

Choroba pojawia się też u psów ras małych, m.in.:

• yorkshire terrier
• shih tzu
• buldożek francuski
• mops
• pudel toy

Objawy dysplazji stawu biodrowego

Sam proces chorobowy rozpoczyna się u młodych psów, a objawy mogą ujawnić się u szczeniąt powyżej 4 miesiąca życia, albo rozwijają się później i towarzyszy temu choroba zwyrodnieniowa stawów.

Objawy zależą od stopnia niestabilności stawów, od nasilenia choroby zwyrodnieniowej i od czasu trwania choroby. Wczesne objawy wynikają z niestabilności stawu, zaś późne ze zwyrodnienia stawu.

Pierwsze objawy, które niepokoją właścicieli to zmniejszona aktywność ruchowe, kulawizna o różnym nasileniu oraz bolesność okolicy stawu. Pojawiają się trudności z podnoszeniem się, niechęć do biegania, skakania, wchodzenia po schodach. Kulawizna może utrzymywać się ciągle lub pojawiać się okresowo, zaś nasilać się po wysiłku.

Charakterystyczne są tzw. „skoki zająca” i kołysanie zadem.

Zwykle w badaniu takiego psa pierwszą rzeczą, jaką stwierdzam jest bolesność i występowanie kulawizny. Kiedy badamy szczeniaka ze skłonnością do wystąpienia dysplazji, można stwierdzić niestabilność stawu i dodatni wynik próby Ortolaniego, dość charakterystycznej dla wczesnego okresu choroby, kiedy jeszcze nie ma kulawizny. Czasem stwierdzam również zmniejszony zakres ruchomości w stawie biodrowym, zanik mięśni udowych i przerost mięśni kończyn piersiowych w bardziej zaawansowany procesie.

Do wystąpienia dysplazji stawów biodrowych predysponują czynniki genetyczne, ale również gwałtowne przybieranie na wadze, sposób żywienia i masa mięśni miednicy, które to czynniki wpływają na ujawnienie się i postęp choroby.

Jaka dieta dla psa z dysplazją stawu biodrowego?

Metody diagnozowania

Aby zapobiegać chorobom stawów biodrowych, trzeba próbować zmienić przebieg dysplazji we wczesnym wieku i w miarę możliwości uzyskać stan prawidłowy. Takie starania nie przyniosą spodziewanych rezultatów, jeśli u zwierzęcia pojawi się zapalenie kości i stawów. U szczeniąt, które należą do ras predysponowanych do dysplazji, program ochrony stawów biodrowych trzeba rozpocząć już w wieku 4 miesięcy. Takie szczenięta poddaje się sedacji lub znieczuleniu ogólnemu i bada po kątem występowanie objawu Ortolaniego. Jeżeli stwierdzi się jego obecność, należy wtedy potwierdzić rozluźnienie stawu za pomocą badania RTG.

Jeśli lekarz weterynarii rozpozna rozluźnienie stawów u szczenięcia, które nie skończyło 5 miesięcy, można u niego wykonać zabieg zespolenia spojenia łonowego.

Natomiast u szczeniąt badanych później, w okresie dojrzewania, od 6 do 12 miesiąca życia, przeprowadza się takie samo postępowanie diagnostyczne.

Szczenięta ze starszej grupy wiekowej, które wykazują ruchomość stawu, można leczyć dwiema metodami:

• Potrójna osteotomia miednicy
• Artroplastyka dogrzbietowego obrąbka panewkowego.

Natomiast nadal to diagnostyka radiologiczna jest metodą ostatecznego rozstrzygnięcia o stanie stawów biodrowych psów.

Zmiany dysplastyczne w stawach biodrowych u psów pojawiają się w różnym wieku, najwcześniej można je wykryć w wieku 3-5 miesięcy. Początkiem dla rozwoju dysplazji jest luźność stawu biodrowego pojawiająca się po urodzeniu.
Objaw rozluźnienia na zdjęciu rtg przejawia się niedopasowaniem kształtu panewki do kształtu głowy kości udowej. Większość badań rtg stawów biodrowych wykonuje się w pozycji brzuszno-grzbietowej, a zwierzęta poddaje się sedacji lub znieczuleniu ogólnemu.

Zawsze przy ocenie zdjęć rtg należy brać pod uwagę wiek zwierzęcia, gdyż u młodego szczeniaka po urodzeniu staw biodrowy w większości zbudowany jest z chrząstek i proces mineralizacji poszczególnych elementów kostnych, widocznych w obrazie rtg, nie odpowiada ściśle ostatecznemu kształtowi dojrzałego stawu.

W kolejnych wpisach postaram się przybliżyć kwestie związane z badaniem rtg oraz sposoby postępowania i leczenia w przypadku zdiagnozowania dysplazji.

Dzisiaj zapraszam Was do przeczytania drugiej części historii o mojej „dużej, białej suce”. Pierwszą część znajdziecie tutaj.

„Duża, biała suka” była psem bardzo nieśmiałym i pokornym, praktycznie do końca swoich dni pochylała głowę, kiedy wyciągałam rękę, żeby ją pogłaskać. Myślę, że ktoś musiał jej zrobić krzywdę, chociaż nie wyobrażałam sobie, że można było jej nie chcieć.

Pierwsze pół roku w domu było dla niej bardzo ciężkie, wymiotowała za każdym razem, kiedy wychodziłam do szkoły. Potem wyjechałyśmy razem na wakacje w ciche miejsce i tam powoli nauczyła się zostawać sama w domu, wierząc, że przecież wrócę.

Mogłabym napisać o niej książkę. Spędziła ze mną najważniejsze lata mojej młodości, przeżyła moją maturę, egzaminy na studia, mój ślub i narodziny dzieci. Nie raz przytulenie się do niej łagodziło wszelkie moje smutki.

Chociaż miała już swoje lata, gdy pojawiły się na świecie moje dzieci, to mogły spokojnie raczkować między jej łapami. Nigdy ich nie atakowała, raczej usuwała się jeśli miała dość gwaru i pieszczot. Ogólnie była psem pragnącym miłości, ale nie nachalnym. Przychodziła do mnie, siadała obok, patrzyła w oczy, potem kładła swoją łapę na moich kolanach i można ją było głaskać, głaskać i głaskać, baz końca…

Miała silny charakter. W miarę jak przybywało psów (a raczej suk) w naszym domu, pozostawała przewodnikiem stada bez walki. Wystarczyło, że spojrzała, a reszta stada wiedziała, co robić. Nigdy nie gryzła pozostałych suczek, mimo, że tamte przychodziły chore i słabsze. Miała wśród posłuch i żadna z pozostałych suczek nie podchodziła sprawdzić, co też ona ma w misce. Chociaż nie była na żadnym szkoleniu, broniła mnie, a potem moich dzieci.

Odbyłyśmy mnóstwo spacerów i wypraw, razem wyjeżdżałyśmy na wakacje. Najtrudniejszy był czas moich studiów, kiedy nie mogłam jej ze sobą zabrać. Na szczęście mam wspaniałych rodziców, którzy się nią zajmowali.

Niestety po dwunastu latach przyszedł czas, kiedy musiałyśmy się rozstać. Nawet teraz, gdy ten czas wspominam, łzy same cisną mi się do oczu. Obiecałam sobie kiedyś, że jeśli nie będę mogła już pomóc mojemu psu, to nie dam mu się męczyć. I tak się stało.

Chorowała krótko, ale jej stan dramatycznie się pogarszał. Kiedy przyszedł czas, że nie reagowała na leczenie, tylko położyła się i nic więcej nie chciała, lekko oddychała i patrzyła na mnie gasnącym wzrokiem, wówczas podjęłam decyzję. Łudziłam się, że może sama odejdzie… ale nie, musiałam jej pomóc. Kiedy tyle lat spędzi się ze swoim przyjacielem i rozumie się bez słów jego zachowanie, nadchodzi moment, kiedy umiemy też podjąć trudną decyzję o eutanazji.

Usypiałam ją sama. Przywilej lekarza. Cierpiałam i trudno było zachować się profesjonalnie. Bywają w życiu lekarza weterynarii ciężkie chwile i rozterki, ale rozstawanie się ze swoim ukochanym stworzeniem jest jednym z najgorszych uczuć.

Płakałam długo zanim mogłam w spokoju ją pochować. Na jej grobie rośnie teraz sosna, niezapominajki, sasanki i bratki.

Serce boli mnie do dziś, chociaż po jej odejściu zostały w domu jeszcze trzy suczki do kochania, to jednak rana w sercu została. Pozostałym psom też jej brakowało, chowały się każda w swoim legowisku i nawet przez jakiś czas nie szczekały, żadna też nie zajęła później jej miejsca.

Po jakimś czasie pogodziłam się z jej odejściem, nie zapierałam się też, że nie wezmę kolejnego psa, bo wychodzę z założenia, że daję dom kolejnej niechcianej istocie, jednak powtarzałam, że takiej jak ona już nie będzie. Po jej odejściu, pod nasz dach trafiły kolejne dwie suczki, niechciane i skrzywdzone, jednak żadna nie mogła się z tamtą równać. Staram się zresztą unikać porównań, ponieważ każdy taki pies jest niezwykły i cudowny na swój sposób.

Prawdziwego psiego przyjaciela ma się podobno tylko raz w życiu. No właśnie… podobno… I kiedy już bliska byłam uwierzenia w te bajki, na mojej drodze życia pojawiła się „leśna wróżka”. Ciekawi jesteście? To już jest nowa historia, która dopiero się zaczyna i pewnie za jakiś czas też ją Wam opowiem:)

Ponieważ znamy się już od jakiegoś czasu i zawsze staram się Wam przybliżyć sposób właściwego postępowania z pupilami, postanowiłam dla odmiany opowiedzieć Wam część mojej historii:-)

Zawsze powtarzam, że zawód lekarza weterynarii niewiele ma wspólnego z kochaniem zwierząt. Leczenie, to w rozumieniu naszych milusińskich niekoniecznie „pomaganie”. One z reguły patrzą na mnie wymownym wzrokiem, który na pewno nie mówi „dziękuję”.

To wszystko tak trochę pół żartem, pół serio, jednak piszę to z kilku powodów. Często mam do czynienia z młodymi osobami, które właśnie kochają zwierzęta i dlatego chcą zostać ich lekarzami. Jedne z nich wychodzą już w momencie, gdy tylko przyniosę zastrzyki dla ich zwierzaka, inne wytrwają do pierwszego ukłucia, jednym zapał przechodzi przy mierzeniu temperatury (oczywiście nie pod pachą i nie na czole:)), innym przy wykonywaniu lewatywy i takich przykładów można mnożyć i mnożyć.

Patrząc z perspektywy czasu uważam, że jestem pod pewnymi względami szczęściarą. Udaje mi się bowiem w pracy połączyć miłość do zwierząt z satysfakcją ich leczenia, mimo porażek i dzięki sukcesom. Tak już w życiu jest.
Dlatego teraz opowiem Wam historię wielkiej przyjaźni i pięknej miłości.

Odkąd pamiętam zawsze marzył mi się dom pełen ludzi i psów. W dzieciństwie była to naturalnie Lessie, a skończyło się na jamniczce, która najbardziej kochała siebie, potem mojego tatę, troszkę mamę a mnie… no cóż, byłam ostatnia w hierarchii.

Dlatego dorastając i zdecydowanie wyrażając swoje wstępne spojrzenie na świat, któregoś pięknego dnia oznajmiłam rodzicom, że chcę przygarnąć sukę ze schroniska. I koniec, nie było odwrotu, ani też nie pamiętam jakiś wielkich bitew z tego powodu. Pojechałam. To, co wówczas zobaczyłam pozostało do dziś w mojej pamięci i nawet nie wiem, czy uda mi  się to wiernie opisać. Pamiętam ujadanie, jedne psy z radości i tęsknoty, inne zdenerwowane, w każdym razie reagowały na mnie. Przeszłam powoli wzdłuż klatek (wypełnionych, w każdej było po kilka psów) i… nic. Choć już wtedy ją zauważyłam. Leżała w kącie, daleko od drzwi kojca, zwinięta w kłębek i prawie obojętna, myślę, że bardzo przestraszona.

Przeszłam więc jeszcze raz i zaintrygowana jej brakiem reakcji na moją obecność, przystanęłam i zacmokałam. Wtedy powoli, nieśmiało i z pochyloną głową podeszła do mnie, jakoś przepchnęła się między pozostałymi psami, podniosła głowę i spojrzała na mnie tymi swoimi cudownymi, miodowymi, pełnymi smutku i nadziei oczami.

To było coś wstrząsającego i jednocześnie wspaniałego, kolana się pode mną ugięły i powiedziałam, że tylko ta i żadna inna. Musiała być suczka, ponieważ ich z reguły nikt nie chce, bo przecież to kłopot. A nie były to czasy rozpropagowanej sterylizacji.

Nie wiedziałam o niej nic, w karcie było napisane jedynie „duża, biała suka”, chociaż biała wcale nie była. Kiedy zabierałam ją ze schroniska miała około dwóch lat i zaczęła się nasza przeprawa przez życie, która trwała 12 lat…

U kociąt po odsadzeniu zwykle nie ma problemów z nadmiernym wzrostem spowodowanym przekarmieniem. Większość kociąt nie przejada się, ani też nie są niejadkami. Nawet jeśli kociaki mają nieograniczony dostęp do pokarmu, z reguły nie najadają się na siłę a jedzą karmę co kilka godzin.

Nadwaga u kociąt

U kociąt rosnących można doprowadzić do otyłości, jeśli zaserwujemy im nadmierną koncentrację dodatków smakowo-zapachowych, białka i/lub energii w karmie. Kociętom nie powinno się podawać tylko jednego posiłku dziennie, jeśli mamy kilka kociaków.

Ja jestem zwolennikiem, mimo wszystko, żywienia kociąt 3-5 razy dziennie pokarmem zbilansowanym suchym i mokrym, niż żywienia „do woli”. I pamiętajcie, aby unikać dodawania do wysokiej jakości pokarmu witamin i związków mineralnych, w myśl zasady „co za dużo, to niezdrowo”.

W wieku 12 tygodni zapotrzebowanie kociąt na energię jest 3 razy większe niż u dorosłych kotów. W miarę dorastania i osiągania wieku 6 miesięcy tempo wzrostu zmniejsza się i zapotrzebowanie na pokarm również. Natomiast potrzeby energetyczne są nadal większe niż u kotów dorosłych.

Jak długo rosną kocięta?

Kocięta płci męskiej rosną szybciej i dłużej niż kotki. Tempo wzrostu młodej kotki słabnie około 7 miesiąca życia a wzrost kończy się w okolicach 9 miesiąca życia. Tempo wzrostu kocura zwalnia około 9 miesiąca życia a zakończenie wzrostu następuje w wieku 12 miesięcy.

Błędy żywieniowe u kociąt

Niedobór tiaminy

Występuje najczęściej u rosnących kociąt karmionych wyłącznie rybami lub dietami komercyjnymi kiepskiej jakości.

Niedobór tiaminy u kotów wpływa ujemnie na ich układ nerwowy, pokarmowy i krwionośny. Objawy to ślinienie, utrata wagi, wymioty, osłabienie mięśni, zaburzenia neurologiczne, usztywnienie i nienaturalne wyginanie ciała – kot wygląda jakby chodził na palcach. Mogą się pojawić również zaburzenia rytmu serca.

Nieleczony kociak skazany jest na śmierć. We wczesny stadium, po uzupełnieniu tiaminy , jest możliwe wyleczenie. Konieczna jest w pełni zbilansowana dieta, która powinna być zużyta w ciągu 6 miesięcy od daty produkcji.

Niedobór tauryny

Pojawia się jeśli kocięta nie otrzymują jej w odpowiedniej ilości z pokarmem. Kocięta wykazują zaburzenia neurologiczne, niedowład i szczególny rodzaj chodu, nadmierne przywiedzenie kończyn, nieprawidłowe ukształtowanie kończyn miednicznych i kifozę odcinka piersiowego kręgosłupa.

Leczenie polega na podawaniu tauryny i stosowaniu diety z wyższą jej zawartością przez 4-6 tygodni.

Zapalenie tkanki tłuszczowej

Przyczyną może być zbyt duży udział ryb w jedzeniu rosnących kociaków. Może to powodować niedobór witaminy E. Zapalenie tkanki tłuszczowej zwykle występuje, gdy kot jest karmiony dietą opartą na rybach przez tygodnie lub miesiące.

Objawy to słaby apetyt, niechęć do ruchu, niemożność skakania, kot jest obolały i nie pozwala się dotykać, zwłaszcza po grzbiecie. Bolesne jest również badanie jamy brzusznej przez omacywanie. Często chorobie towarzyszy wysoka gorączka i później stwardnienie tłuszczu podskórnego.

Leczenie polega przede wszystkim na zmianie diety. Odstawia się produkty rybne i stosuje kompletną, zbilansowaną pod względem odżywczym karmę. Obok diety stosuje się również leki.

Niestety reakcja na leczenie jest stopniowa i trwa tygodnie lub miesiące. Jeśli kot odmawia przyjmowania pokarmu może to prowadzić do śmierci zwierzęcia.

Podsumowując – Dbajcie więc o swoich podopiecznych i uważajcie na nich. Powodzenia!

Odpowiednia jakościowo i ilościowo dieta jest podstawą rozwoju fizycznego kociaka. Prawidłowe żywienie jest szczególnie istotne od urodzenia do ukończenia 6 miesiąca życia kociaka. Jeśli kocięta w czasie wzrostu będą karmione niezbilansowanymi gotowymi karmami czy jedzeniem domowym złożonym z jednego składnika bądź resztkami, może prowadzić to do zaburzeń wzrostu i rozwoju.

Jedzenie w pierwszych tygodniach życia kociąt

Nowo narodzony kociak jak tylko odnajdzie brodawkę sutkową matki, zaczyna natychmiast ssać. Oseski wchłaniają przeciwciała z siary matki przez pierwsze 24-36 godzin. Zdrowy kociak przez pierwsze dwa tygodnie życia powinien tylko ssać i spać. W pierwszych dniach życia kocięta ssą matkę 6-12 razy na dobę. Z biegiem czasu ssą rzadziej , w drugim tygodniu 8 razy, w czwartym 6 razy, a pod koniec szóstego tygodnia 5 razy w ciągu doby.

Dokarmianie kociąt

Dobrze odżywiona i zdrowa matka zaspokaja potrzeby młodych na składniki pokarmowe do 4 tygodnia ich życia. O nieprawidłowym odżywieniu kociąt może świadczyć pisk, płacz, niska aktywność ruchowa, niska masa ciała. Jeżeli zdrowe kocięta nie przybierają prawidłowo na wadze, trzeba rozpocząć dokarmianie odpowiednim preparatem mlekozastępczym. Kocięta powinny przybierać na wadze 10 do 15 g dziennie.

Kocięta można dożywiać przy pomocy prawidłowo zbilansowanych karm dla kociąt lub pożywieniem przygotowanym w domu. Kocięta zachęcamy do jedzenia stałego pokarmu w wieku 4 tygodni. W tym czasie, w płytkich pojemnikach podajemy karmę z wodą i preparatem mlekozastępczym w postaci papki. Można zachęcać kocięta do jedzenia papki podtykając im palec namoczony w karmie pod pyszczek, ale tak, żeby pokarm nie dostał się do nosa. Jeśli kocięta zaczną jeść papkę, należy stopniowo zacząć odstawiać mleko i podawać nierozmoczoną suchą karmę i miękkie pożywienie.

Nie zalecam dokarmiania kociąt resztkami jedzenia domowego ani samym mięsem, ponieważ powodować to może niezbilansowaną dietę i wskutek tego niedobór lub nadmiar pewnych składników w organizmie rosnących kociąt.

Mleko dla kota?

Pacjenci pytają mnie często czy kociętom można podawać krowie mleko. Z moich obserwacji wynika, że kocięta, które dostają mleko od wczesnych tygodni życia, nie mają potem biegunki. Jednak jeżeli kot we wczesnym dzieciństwie nie zetknął się z mlekiem tego rodzaju, biegunka wystąpi na pewno!

Odsadzanie kociąt

Zbyt wczesne odsadzenie kociaka (6 tygodni) od matki i reszty miotu może powodować u niego zaburzenia zachowania, zbyt wolne uczenie się, nieufność i agresję. Natomiast jeśli chodzi o żywienie, kocięta powinny być odseparowane od matki, kiedy tylko są w stanie samodzielnie jeść .

Po odsadzeniu należy podawać kociętom pokarm specjalnie przygotowany dla kociąt rosnących. Nawyki żywieniowe kotka po odsadzeniu dopiero się formują, więc ważne jest aby łatwostrawne i wysokokaloryczne pożywienie było podawane codziennie, a świeża woda w czystym naczyniu była dostępna przez cały czas. Należy też pamiętać, że nigdy nie można podawać mleka zamiast świeżej wody do picia!

W żywieniu odsadzonych kociąt trzeba stosować tylko komponenty o optymalnej strawności i wysokiej wartości biologicznej. To jak kocię toleruje pokarm będzie widać po jakości jego kału, który nie powinien być ani wodnisty, ani spieniony.

Karma dla odsadzonych kociąt powinna zawierać co najmniej 80% składników strawnych w tym ok. 35% białka, co najmniej 17% tłuszczu i 3960 kcal na 1 kg masy ciała oraz mniej niż 5% włókna.

Kocięta odłączone od matki (mniej więcej około 8 tygodnia życia) trzeba przez około 1-2 tygodnie żywić pokarmem stosowanym przed odsadzeniem. Przejścia na nową dietę należy dokonywać stopniowo, powinno to trwać do dwóch tygodni.

Małe kocięta muszą być karmione przynajmniej 5 razy dziennie, dopiero około 4 miesiąca życia liczba posiłków może zostać ograniczona do 3 dziennie. Można stosować karmy gotowe dobrej jakości, ponieważ są one zwykle zbilansowane pod względem składników pokarmowych i energii.

Jeśli chcecie stosować dietę domową, to pamiętajcie, że musi być ona zbilansowana tak, aby pokryć zapotrzebowanie kota na wszystkie niezbędna składniki i energię. Rosnące kocięta mają większe zapotrzebowanie na argininę, lizynę, taurynę i dwukrotnie większe na metioninę i cystynę niż koty dorosłe.

Jeśli chcecie stosować żywienie inne niż zbilansowaną suchą karm, wówczas dla kociąt białkiem o wysokiej wartości biologicznej w formie surowego mięsa jest mięso wołowe, cielęce, baranina i jagnięcina oraz białko jaj. Mięso drobiowe, królicze czy ryby można podawać jedynie po uprzednim ugotowaniu.