Dysplazja stawu biodrowego to problem wciąż aktualny, szczególnie u dużych ras psów, chociaż nie tylko, coraz częściej pojawia się u psów ras małych.

Dysplazja stawów biodrowych to wada rozwojowa uwarunkowana genetycznie, która polega na nieprawidłowym ukształtowaniu elementów tworzących staw biodrowy, doprowadzająca najczęściej do powstawania w nim wtórnych zmian zwyrodnieniowych. Choroba dotyczy psów ras dużych i olbrzymich, szybko rosnących. Rzadziej stanowi problem u zwierząt, których masa ciała psa dorosłego nie przekracza 12 kg.

Dysplazja jest chorobą, na której wystąpienie składają się czynniki wrodzone i wpływ środowiska, czyli żywienie i utrzymanie. Jest to wada rozwojowa uwarunkowana genetycznie, predysponująca do zwichnięć stawów biodrowych u młodych zwierząt.

Nieprawidłowe dopasowanie między głową kości udowej a panewką stawu biodrowego prowadzi do niewłaściwego rozłożenia sił w stawie. Zaburza to prawidłowy rozwój stawu i w efekcie prowadzi do zaburzeń kształtowania panewki i głowy kości udowej. Powoduje przeciążenia chrząstki stawowej, co z kolei prowadzi do mikrozłamań i choroby zwyrodnieniowej stawu.

Dysplazja stawów biodrowych stanowi wciąż aktualny problem u psów, mimo że istnieją programy hodowlane eliminujące chore osobniki z rozrodu, a lekarze weterynarii starają się nie dopuścić do kalectwa zwierząt.

Rasy predysponowane do dysplazji stawu biodrowego

Dysplazja to jednostka chorobowa, która występuje przede wszystkim u psów ras dużych i olbrzymich, m.in.:

• owczarek niemiecki
• rottweiler
• golden retriever
• labrador retriever
• owczarek środkowoazjatycki
• owczarek kaukaski
• nowofundland
• berneński pies pasterski

Jak żywić szczenięta dużych ras aby uniknąć dysplazji?

Choroba pojawia się też u psów ras małych, m.in.:

• yorkshire terrier
• shih tzu
• buldożek francuski
• mops
• pudel toy

Objawy dysplazji stawu biodrowego

Sam proces chorobowy rozpoczyna się u młodych psów, a objawy mogą ujawnić się u szczeniąt powyżej 4 miesiąca życia, albo rozwijają się później i towarzyszy temu choroba zwyrodnieniowa stawów.

Objawy zależą od stopnia niestabilności stawów, od nasilenia choroby zwyrodnieniowej i od czasu trwania choroby. Wczesne objawy wynikają z niestabilności stawu, zaś późne ze zwyrodnienia stawu.

Pierwsze objawy, które niepokoją właścicieli to zmniejszona aktywność ruchowe, kulawizna o różnym nasileniu oraz bolesność okolicy stawu. Pojawiają się trudności z podnoszeniem się, niechęć do biegania, skakania, wchodzenia po schodach. Kulawizna może utrzymywać się ciągle lub pojawiać się okresowo, zaś nasilać się po wysiłku.

Charakterystyczne są tzw. „skoki zająca” i kołysanie zadem.

Zwykle w badaniu takiego psa pierwszą rzeczą, jaką stwierdzam jest bolesność i występowanie kulawizny. Kiedy badamy szczeniaka ze skłonnością do wystąpienia dysplazji, można stwierdzić niestabilność stawu i dodatni wynik próby Ortolaniego, dość charakterystycznej dla wczesnego okresu choroby, kiedy jeszcze nie ma kulawizny. Czasem stwierdzam również zmniejszony zakres ruchomości w stawie biodrowym, zanik mięśni udowych i przerost mięśni kończyn piersiowych w bardziej zaawansowany procesie.

Do wystąpienia dysplazji stawów biodrowych predysponują czynniki genetyczne, ale również gwałtowne przybieranie na wadze, sposób żywienia i masa mięśni miednicy, które to czynniki wpływają na ujawnienie się i postęp choroby.

Jaka dieta dla psa z dysplazją stawu biodrowego?

Metody diagnozowania

Aby zapobiegać chorobom stawów biodrowych, trzeba próbować zmienić przebieg dysplazji we wczesnym wieku i w miarę możliwości uzyskać stan prawidłowy. Takie starania nie przyniosą spodziewanych rezultatów, jeśli u zwierzęcia pojawi się zapalenie kości i stawów. U szczeniąt, które należą do ras predysponowanych do dysplazji, program ochrony stawów biodrowych trzeba rozpocząć już w wieku 4 miesięcy. Takie szczenięta poddaje się sedacji lub znieczuleniu ogólnemu i bada po kątem występowanie objawu Ortolaniego. Jeżeli stwierdzi się jego obecność, należy wtedy potwierdzić rozluźnienie stawu za pomocą badania RTG.

Jeśli lekarz weterynarii rozpozna rozluźnienie stawów u szczenięcia, które nie skończyło 5 miesięcy, można u niego wykonać zabieg zespolenia spojenia łonowego.

Natomiast u szczeniąt badanych później, w okresie dojrzewania, od 6 do 12 miesiąca życia, przeprowadza się takie samo postępowanie diagnostyczne.

Szczenięta ze starszej grupy wiekowej, które wykazują ruchomość stawu, można leczyć dwiema metodami:

• Potrójna osteotomia miednicy
• Artroplastyka dogrzbietowego obrąbka panewkowego.

Natomiast nadal to diagnostyka radiologiczna jest metodą ostatecznego rozstrzygnięcia o stanie stawów biodrowych psów.

Zmiany dysplastyczne w stawach biodrowych u psów pojawiają się w różnym wieku, najwcześniej można je wykryć w wieku 3-5 miesięcy. Początkiem dla rozwoju dysplazji jest luźność stawu biodrowego pojawiająca się po urodzeniu.
Objaw rozluźnienia na zdjęciu rtg przejawia się niedopasowaniem kształtu panewki do kształtu głowy kości udowej. Większość badań rtg stawów biodrowych wykonuje się w pozycji brzuszno-grzbietowej, a zwierzęta poddaje się sedacji lub znieczuleniu ogólnemu.

Zawsze przy ocenie zdjęć rtg należy brać pod uwagę wiek zwierzęcia, gdyż u młodego szczeniaka po urodzeniu staw biodrowy w większości zbudowany jest z chrząstek i proces mineralizacji poszczególnych elementów kostnych, widocznych w obrazie rtg, nie odpowiada ściśle ostatecznemu kształtowi dojrzałego stawu.

W kolejnych wpisach postaram się przybliżyć kwestie związane z badaniem rtg oraz sposoby postępowania i leczenia w przypadku zdiagnozowania dysplazji.